Kurban bayramı çocuklara nasıl anlatılmalıdır

                      Yaklaşan kurban bayramında çocuklara kurban kesimini nasıl açıklamalıyız...

Kurban Bayramı'nda gerekli hazırlıkları yaparken çocuklarınızın hazır olup olmadığından emin misiniz? Her yıl birçok çocuk kurbanlık hayvanların kesilmesini izleyerek psikolojik yaralar alıyor. Bir yandan canlıları sevmeyi öğretirken diğer yandan hayvan kesiyor olmayı çocuklara uygun bir dille anlatmak gerekiyor. Ama nasıl?

“Kurban Bayramı, paylaşmayı, birlikte yaşamayı, birbirimize sahip çıkmayı öğütleyen bir gelenek. Fakat kurbanlık hayvanın safha safha parçalara ayrılmasını izlemek ise tüm çocuklar için tam bir travma. O halde bunu yaşayıp yaşamamak değil, ne şekilde yaşadığımız önemli.

Günümüzde televizyon ve bilgisayar ile birçok şiddet görüntüsüne maruz kalan çocuklarımızın gözleri önünde kurban kesmek, şunu demekten farksız: “Arkadaşına vurma, kedileri tekmeleme dedim ama ben de şimdi bu hayvanı kesiyorum.” Ailelerin bu cümleyi sarf etmeyeceği açık ancak çocukların algılama şekli maalesef ki böyle. Hele hele 9-11 yaşları arasında gerçekleşen soyut şeyleri anlayabilme olgunluğuna ulaşmamışlarsa…”

Çocukların soyut kavramları anlamasını beklemeyin

“Okul öncesi dönemde olan çocuklar için ise bu durum bir film izlemekten farksız ancak anlayamadıkları, eğlenemedikleri bir film bu. İçedönük çocuklar resimleri ile durumu ifade etmeye ve bu gerginlikten kurtulmaya çalışırlar. Dışa dönük çocuklar ise genellikle bayramdan sonra olan biteni anlayabilmek için durumu etrafındaki insanlara anlatıp tepkilerine bakarlar. “Babamlar bacaklarını bir bağladı, küt diye yere düştü. Gözlerini bağladılar, bıçak, çırpınış, ses…” Karşısındakinden gelen tepki ile yaşadıklarını anlamlandırmaya çalışırlar. Fakat çocuk soyut kavramları (Din, ölüm, rüyalar gibi) algılayabilecek olgunlukta olmadığından, yeni soru işaretleri eklenerek karmaşa büyür.

Hiçbir çocuk kurban kesimine tanık olmasa, 11 yaşın üzerindeki çocuklar çok isteseler bile sadece uzaktan izleyebilse soru işaretleri doğmaz, çocuklarımız enerjilerini nörolojik olarak algılayamadıkları durumları anlamaya harcamaz. Bunun yerine çocuklarımızın dikkatini birlikte kaliteli zamanlar yaşamaya çeksek daha verimli olacağını düşünüyorum.”

Çocuklara neler söylenmeli?

“Bayramların ne demek olduğu ve içinde hangi kavramların yer aldığı; çocuklara, yaş gruplarına uygun şekilde hissettirilmelidir. Kurban bayramının da salt hayvan kesmek olmadığı, insanların birbirlerine yakınlaşmalarına vesile olduğu, kurban kesemeyecek kadar ekonomik yetersizlikte olanların ya da kesmeyenlerin ikram olarak gelen kurban etlerini kabul etmeleriyle aralarında bir yakınlık doğacağı, sağlıklı beslenebilmemiz için kurbanlık hayvanların olduğu, her gün beslenme adına binlerce hayvan kesildiği anlatılmalıdır.”

 Bazı anne ve babalar hem daha fazla benimsemesini sağlamak hem de belki daha kolay olması nedeniyle Kurban Bayramını anlatmaktansa, gösterip çocuklara bu durumu yaşatmayı tercih ediyor. Ancak bu sahnelerin çocukların ruh dünyası üzerinde ciddi zararları olabilir. Çocukların olaylar karşısında verdikleri tepkiler ebeveynlerinin sevgisi, sabrı, hoşgörüsü ve yönlendirmesiyle birlikte olgunlaşmış davranışa dönüşür. Özellikle 0-7 yaş arasında maruz kaldığı çiğ (kan, acı verme\çekme, öldürme gibi saldırganlık duygularının ilkel bir şekilde dışa vurulduğu) sahneler, tepkilerin uygun ve olgunlaşmış bir davranışa dönüşmesini zorlaştırır. Kurbanın kesildiği sahne de bu temaları hatırlatabilir. Kurban kesimi sahnesi, yetişkin bakışından farklı olarak, çocuk tarafından bir hayvanın öldürüldüğü, kanının akıtıldığı ve zarar verildiği şeklinde algılanır. Bu durum bazı çocuklarda şiddet içerikli davranışları; bazısında ise zarar görme kaygı ve korkularını artırır. Olabildiğince bu gibi sahnelerden uzak kalınması duyguların daha kontrollü bir şekilde yaşanmasına yardımcı olur’ diye konuştu.

Kurban Bayramı’nın Gerçek Temelini Anlatın!

Bazı aileler Kurban Bayramı’yla ilgili daha detaylı ve manevi bilgiler paylaşıyor. Ancak bu durum özellikle 7 yaşına kadarki çocukların kafasını karıştıran bir durum oluyor. Kurban Bayramı temelde dini bir bayramdır. “Hz. İbrahim (A.S) oğlunu kurban edecekken, onun teslimiyetinin mükafatı olarak kurban indirilmişti ve oğlu yerine bu hayvanın kurban edilmesi kendisine emredilmişti.” Ya çocuk aklı bu bilgiden hiçbir şey anlamayacak ya da çocuğun kurban edilme sahnesine odaklanacaktır. Çocuklar duyduğu ve gördüğü olayların kendi ya da yakınlarının başına da gelebileceği endişesini yaşar. Hayvanın kurban edilmesini gördüklerinde çocuğun kendi ölüm kaygısı tetiklenecektir. Bu nedenle çocuklara daha çok bayramın bütün ailenin birlikte vakit geçirdiği, toplanıp yemek yediği, birbirlerine hediye aldığı yönü yansıtılmalıdır. Özellikle 7 yaşından sonra çocuk yine de merak edip sorarsa; “Büyümek ve gelişmek için yemek yiyoruz. Et de sevdiğimiz yemeklerden. Önceden bir Peygamber varmış. Allah’ı çok severmiş. Allah da onu mükafatlandırmak için Kurban Bayramını hediye etmiş. Biz de bugünü kutlamak için her yıl bir araya gelip, kestiğimiz kurbanın etini ihtiyacı olan kişilerle paylaşıyoruz ve hep beraber yemekler yiyoruz.” şeklinde açıklanabilir.